شیخ خزعل یا شیخ خزعل الکعبی (زاده ۱۲۴۲ - درگذشته ۲۴ خرداد ۱۳۱۵) ملقب به معزالسلطنه و سردار اقدس، دارای نشان نشان شوالیه امپراتوری بریتانیا،[۱] رئیس قبیله بنی کعب[۲] و سالها فرمانروای خرمشهر بود. محل زندگی عشیره بنی کعب، در اصل در منطقهای میان تهامه و مدینه[۳] در شبه جزیره عربستان بود، که حدود سیصد سال پیش از عراق به منطقه هویزه، استان خوزستان کوچیدند.[۴] خزعل نامی عربی است به معنای کفتار.[۵] بنی کعب پیش از ورود به عراق در ناحیه حفرالباطن میان حجاز و عراق در صحرای عربستان ساکن بودند، اما براثر قحط و خشکسالی به العماره در عراق مهاجرت کردند[۶]. کسروی آن (مهاجرت به ایران) را با سالهای آغازین سلطنت شاه عباس کبیر (۹۹۶ـ ۱۰۳۸) مقارن دانسته است؛ بدین ترتیب که افراسیاب پاشا، حکمران عثمانی سلسله مستقل دیّریان بصره ، شهر باستانی گبان، میان خرمشهر و دهانه بهمنشیر، را تصرف و ویران کرد و برای حفظ امنیت مرزهای قلمرو خویش، کعبیان را از عراق بدانجا کوچاند[۷]
اسناد و نیز تصاویر شیخ خزعل نشان می دهند او گماشته مطیع دولت مرکزی ایران و نه رئیس یک حکمرانی «خودمختار» بوده است و نام شیخ خزعل، در زمانی که بیشترین قدرت را به دست آورده بود؛ «حاکم المحمره المعظم» (یا حاکم خرمشهر بزرگ) ثبت گردیده است. حاکم اسمی خوزستان و اهواز در آن زمان حشمت الدوله شاهزاده قاجار بود، که در شوشتر و اهواز اقامت داشت. با وجود حضور این شاهزاده قاجار به عنوان حاکم خوزستان و نیز سرهنگ رضاقلی خان ارغون فرمانده سپاه قاجاری خوزستان،[۸] سلطه سردار اسعد بختیاری، برادران و عموزادگان وی، که از پشتیبانی طوایف بختیاری و سواران مسلح ایل بختیاری برخوردار بودند، آنقدر زیاد بود که بر اساس اسناد و مدارک، کلیه قراردادهایی که میان دولت قاجار و شرکت نفت ایران و انگلیس منعقد میشد، بطور موازی، از طرف نمایندگان شرکت، با هیئتی از سران ایل بختیاری نیز به امضاء میرسید. حتی قرارداد احداث جاده اهواز به اصفهان را نیز سردار اسعد بختیاری و نه حشمتالدوله که در اهواز بود، امضا نموده است.[۹][۱۰]